Queer-films in onze collectie

Gepubliceerd: 24-6-2021

Hoe zie je in onze collectie terug dat niet iedereen dezelfde seksuele voorkeuren heeft of had? Om queer-films te kunnen vinden met tref- en zoekwoorden, is een goede, up-to-date beschrijving voorwaarde. Daarbij vormt veranderende spelling soms een obstakel: films met homosexualiteit in een verouderde beschrijving, komen niet naar voren bij zoeken naar homoseksualiteit.

Toegankelijkheid

Vervolgens moet de film toegankelijk zijn op onze website. Dit klinkt logisch maar het is niet vanzelfsprekend. Er zijn films die bewust niet op openbaar staan, vanwege beperkingen door de maker, beelden die niet geschikt zijn voor jong publiek en/of beperkingen vanwege privacy. Zo gaat Ontbinding uit 1977, gemaakt door A. Veenhoff en H. Gerretsen, over de uiterst harde vervolging van (vermeende) homoseksuelen door Rudolf de Mepsche in het begin van de 18e eeuw. Deze film is te bekijken na inloggen op ons Vimeokanaal. En Nico Kuizenga maakte onder andere Flikker naast God in 1982, een autobiografische speelfilm over de morele druk die vanuit het christendom wordt uitgeoefend op jongeren die ontdekken dat ze homoseksueel zijn. Deze film is overigens wel op aanvraag te bekijken.

Technische issues

Dan kunnen er nog technische belemmeringen zijn: Oedeg Siebsel (Lebies gedoe) uit 1984, gemaakt door onder anderen Itie Beentjer, Gerrie de Bie van de USVA, is een speelfilm over lesbische gevoelens. Helaas vertoont de band waarop deze film zou moeten staan geen beeld. Mogelijk is deze gewist, of stuk. Mocht iemand nog een kopie hebben liggen, dan horen we het graag.

Onze collectie

Toch hebben we een aantal wel beschikbare queer-film in onze collectie. Zoals verschillende films van Tity Bentum, voorvechter van vrouwen- en homorechten. Zij filmde allerlei gebeurtenissen in Groningen, waaronder een vrouwenfestival en roze zaterdag in 1985. Lees er meer over in haar filmografie.

Homobeelden van René van der Horst en Anne van Slageren uit 1986 is een reportage over een gezamenlijke fototentoonstelling van Amsterdamse en Groningse fotografen met als thema de homoseksuele mens. De makers van deze video delen de kritiek van enkele bezoeksters dat het werk van deelnemende Amsterdamse fotografen wel erg beperkt is gericht op het mannelijk geslachtsdeel. Het werk van Groninger fotografen is breder van opzet.

De Proloog is een film van Wouter Slob uit 1990, over een lesbienne die een kind krijgt; een parodie op de onbevlekte Ontvangenis.

De collectie van OOG TV biedt een aantal programma’s en fragmenten vanaf de vroege jaren 90: Een verslag van de Lesbus-tour (vanaf 10:29) toont documentaire Behind the Dykes van Nina Uiterwaal. In de lesbische show die tien weken lang tourt door verschillende landen in Europa, zijn de rollen omgedraaid: in 99 procent van de gevallen zijn mensen homoseksueel en in de overige 1 procent heteroseksueel. Met daarna (vanaf 01:06:34) een gesprek met Nely Bakker over de Lesbus-tour.

Verder vind je in de uitzendingen van OOG TV onder meer een interview met Jacques d’Ancona over homoseksuelen in het voetbal (vanaf 56:09); Roze week met presentatie van de Flikkeragenda 1994 (vanaf 9:30), herverkiezing van Imca Marina als homoqueen (vanaf  7:40),  een portret van Job te Broekhorst, actief in de homobeweging in Groningen en Nederland (vanaf 6:34) en diverse items over het COC in Groningen.

Kunstenaar Fré Jeltsema wordt geboren als meisje maar gaat vanaf haar 25e als man door het leven. In 1906 geeft de rechtbank in Groningen opdracht aan de burgerlijke stand van de gemeente Uithuizen veranderingen aan te brengen in de geboorteakte. Het programma Lief en Leed is een samenwerking van RTV Noord, Nederlandse Genealogische Vereniging (NGV) afdeling Groningen en de Groninger Archieven, 2011.

Inclusieve collectie

Hoewel als laatste genoemd, een inclusieve collectie begint natuurlijk met acquisitie. Weten de makers van queer-films ons te vinden? Weten zij dat wij een blijvend platform bieden voor hun films, en deze met zorg conserveren? Kunnen we pro-actief meer queer-archieven verwerven? Bij de Groninger Archieven zijn we ons hier in toenemende mate van bewust. Collega Sebastiaan Vos schreef onlangs zijn afstudeerscriptie Archontische krachten in Groningen, over de omgang met archieven van subculturen en gemarginaliseerden (binnenkort beschikbaar in onze bibliotheek).  Deze thesis onderzoekt de macht van archiefinstellingen & archivarissen en de omgang van de Groninger Archieven (en voorgangers) met subculturen en gemarginaliseerden uit de Groninger samenleving en archiefmateriaal van deze groepen.

Dit is een begin. We hopen deze tentoonstelling te kunnen aanvullen met meer beeldmateriaal.