De Noorder kweekschool Abel Tasman te Delfzijl waar zovele Noordelijke zeelui hun opleiding hebben ontvangen, bestaat deze maand 90 jaar. H……

De Noorder kweekschool Abel Tasman te Delfzijl waar zovele Noordelijke zeelui hun opleiding hebben ontvangen, bestaat deze maand 90 jaar. Hier naast mij zit de tegenwoordige directeur van de school, de heer W.J de Haan. Meneer De Haan, mag ik u vragen, wat is de juiste datum van de oprichting van uw school. 

De juiste datum van de oprichting van de school is zeventien november 1856.

De juiste datum van de oprichting van de school is zeventien november 1856.

Aanvankelijk werd de school ondergebracht in de zogenaamde Franse kazerne, een gebouw dat in de laatste dagen van de bezetting door bommen ……

Aanvankelijk werd de school ondergebracht in de zogenaamde Franse kazerne, een gebouw dat in de laatste dagen van de bezetting door bommen is verwoest. Daarna is de school overgeplaatst ineen gebouw in de Landstraat, welk gebouw nu ook alweer vervangen is door moderne woninge, en sedert september 1931 hebben we gekregen de mooie, goed geoutilleerde zeevaartschool op het Abel Tasmanplein.

Deze school is wel een zeer goed geoutileerde en prachtig gebouwde inrichting, ligt heel rustig en de leerlingen kunnen daar ten volle uit ……

Deze school is wel een zeer goed geoutileerde en prachtig gebouwde inrichting, ligt heel rustig en de leerlingen kunnen daar ten volle uit hun tweejarige opleiding genieten. 

Juist. En hoeveel leerlingen hebt u op het ogenblik?

Juist. En hoeveel leerlingen hebt u op het ogenblik?

Het aantal leerlingen op het ogenblik bedraagt 110.

Het aantal leerlingen op het ogenblik bedraagt 110.

De opleiding bestaat uit een tweejarige cursus voor het diploma A stuurmansleerling en een tweejarige cursus voor het diploma B stuurmansle……

De opleiding bestaat uit een tweejarige cursus voor het diploma A stuurmansleerling en een tweejarige cursus voor het diploma B stuurmansleerling. Daarnaast hebben we nog de opleiding voor stuurman bij de Kleine Handelsvaart. Deze laatste opleiding is van zeer groot belang hier in Delft-Zeil, omdat deze mensen later stuurman en gezagsvoerder worden op de zo bekende schepen van de Kleine Handelsvaart. En uw leerlingen, meneer De Haan, zijn die extern of intern? De leerlingen zijn als regel extern. Alleen de jongelui die hier in Delfzijl of in de omtrek van de gemeente Delfzijl wonen, kunnen op verzoek extern geplaatst worden.

Ze zijn allen ondergebracht op een schip dat ook de naam draagt Abel Tasman.

Ze zijn allen ondergebracht op een schip dat ook de naam draagt Abel Tasman.

De verdere... ...inrichting en de leefwijze aan boord van het schip kan u beter verteld worden door de heer J. Uffens, die als eerste offic……

De verdere... ...inrichting en de leefwijze aan boord van het schip kan u beter verteld worden door de heer J. Uffens, die als eerste officier hier aan boord van het schip woont en die de hele leiding van het internaat onder zich heeft. 

Dan dank ik u, meneer De Haan, alvast voor uw inlichtingen. Meneer Uffens, hoelang bestaat uw internaat?

Dan dank ik u, meneer De Haan, alvast voor uw inlichtingen. Meneer Uffens, hoelang bestaat uw internaat?

Ons internaat bestaat 23 jaar, sinds september 1923 toen hier het scheepsinternaat kwam. 

Ons internaat bestaat 23 jaar, sinds september 1923 toen hier het scheepsinternaat kwam. 

Dus ik begrijp dat het toen ook al een scheepsinternaat was?

Dus ik begrijp dat het toen ook al een scheepsinternaat was?

Toen was het ook al een scheepsinternaat, dat het grote voordeel heeft dat de leerlingen direct aan de orde en de discipline aan boord gewe……

Toen was het ook al een scheepsinternaat, dat het grote voordeel heeft dat de leerlingen direct aan de orde en de discipline aan boord gewend geraken. En het heeft ook nog het voordeel dat het schip dat in het water ligt, dat de jongens daar direct met boten kunnen zeilen, brikken, roeien. En als ze in de haven willen zeilen, dan kunnen ze op ongeveer vijf minuten afstand, dan ligt de boot klaar om daar opgetuigd te worden, zodat de jongens ook op de Eems kunnen zeilen en dan daardoor gewend geraken... ...aan stromend water, aan eb en vloed, zodat ze met diverse omstandigheden, zoals die op zee ook voor zullen kunnen komen, rekening kunnen houden. 

Juist, dat begrijp ik. Zijn er meer van dergelijke scheepsinternaten? 

Juist, dat begrijp ik. Zijn er meer van dergelijke scheepsinternaten? 

Het scheepsinternaat Delfzijl is enig in ons land, zodat wij ook altijd een grote aanvraag van leerlingen hebben.

Het scheepsinternaat Delfzijl is enig in ons land, zodat wij ook altijd een grote aanvraag van leerlingen hebben.

Dat kan ik me voorstellen meneer Uffens. Ik dank u voor deze inlichtingen. Luisteraars, we zullen nu een kijkje gaan neem, hoe het er hier,……

Dat kan ik me voorstellen meneer Uffens. Ik dank u voor deze inlichtingen. Luisteraars, we zullen nu een kijkje gaan neem, hoe het er hier, in het internaat Abel Tasman, op het schip dus, toegaat.

(Klokgelui) En dat, luisteraars, is het sein voor de jongens om aan tafel te gaan. De tikken op de bel, die hebben hier de betekenis kok, s……

(Klokgelui) En dat, luisteraars, is het sein voor de jongens om aan tafel te gaan. De tikken op de bel, die hebben hier de betekenis kok, schep op. Kok, schep op.

Geroezemoes.

Geroezemoes.

Eerbied. Er wordt thans luisteraars gelegenheid gegeven voor het bidden. Eet smakelijk. .

Eerbied. Er wordt thans luisteraars gelegenheid gegeven voor het bidden. Eet smakelijk. .

Geroezemoes, opname wordt gestopt.

Geroezemoes, opname wordt gestopt.

MUZIEK EN GEZANG

MUZIEK EN GEZANG

S.S. ABS Ahoi.

S.S. ABS Ahoi.

Geluid

Geluid

Voor de Eerste Wereldoorlog bestonden lijndiensten tussen Delfzijl en Londen.

Voor de Eerste Wereldoorlog bestonden lijndiensten tussen Delfzijl en Londen.

Af en toe werden deze onderbroken. Delfzijl-Hull, Delfzijl-Grangemouth. En na 1918, dus na het einde van de Wereldoorlog, werden deze diens……

Af en toe werden deze onderbroken. Delfzijl-Hull, Delfzijl-Grangemouth. En na 1918, dus na het einde van de Wereldoorlog, werden deze diensten niet weer opgenomen.

Dit betekende voor Delfzijl een groot verLeeds. Het was dus in werkelijkheid een groot verLeeds voor onze haven. De plaatselijke cargadores……

Dit betekende voor Delfzijl een groot verLeeds. Het was dus in werkelijkheid een groot verLeeds voor onze haven. De plaatselijke cargadores zaten niet stil. En begonnen met coasters karton te vervoeren naar Engelse havens. Hoofdzaak Hull. Terwijl enige kartonfabrieken gelegen aan vaarwater, waar 250 tons coasters konden komen, eveneens rechtstreeks per coaster in hoofdzaak naar Londen exporteerden.

Uit dit alles werd in 1934 de NV-kartonexport, boardexport, geboren.

Uit dit alles werd in 1934 de NV-kartonexport, boardexport, geboren.

Vanaf dat moment werden met stoomschepen en motorcoasters lijndiensten onderhouden op Londen. King's Lynn, Hull en Leeds.

Vanaf dat moment werden met stoomschepen en motorcoasters lijndiensten onderhouden op Londen. King's Lynn, Hull en Leeds.

Af en toe andere Engelse havens, waarmede een gemiddelde verscheping van circa 100.000 ton per jaar werd bereikt. Dit werd voortgezet tot h……

Af en toe andere Engelse havens, waarmede een gemiddelde verscheping van circa 100.000 ton per jaar werd bereikt. Dit werd voortgezet tot het uitbreken van de oorlog in 1940.

Op 27 juli 1946, toen enkele fabrieken weer kolen toewijzingen ontvingen, in staat waren dus te exporteren, werden de diensten van Delfzijl……

Op 27 juli 1946, toen enkele fabrieken weer kolen toewijzingen ontvingen, in staat waren dus te exporteren, werden de diensten van Delfzijl op Londen, King's Lynn, Hull en Leeds hervat. En sinds dat moment gaat het in stijgende lijn.

Vooral nu alle kartonfabrieken in de provincie Groningen weer voor export in bedrijf zijn gesteld. Ofschoon karton de hoofdzaak vormt worde……

Vooral nu alle kartonfabrieken in de provincie Groningen weer voor export in bedrijf zijn gesteld. Ofschoon karton de hoofdzaak vormt worden toch ook andere goeden naar juist vermelde plaatsen aangenomen.

En wij hopen te zijner tijd ook weer de bekende Groningse producten als aardappelmeel, dextrine, strostof via Delfzijl naar Engeland vervoe……

En wij hopen te zijner tijd ook weer de bekende Groningse producten als aardappelmeel, dextrine, strostof via Delfzijl naar Engeland vervoerd te zien.

Dat Delfzijl de aangewezen haven is voor export van strokarton en alle andere voor export bestemde producten uit de provincie behoeft wel g……

Dat Delfzijl de aangewezen haven is voor export van strokarton en alle andere voor export bestemde producten uit de provincie behoeft wel geen nader betoog wanneer men de ligging der haven ten opzichte van de fabrieken beziet met een verbinding met water of per as.

De haven is bijzonder goed uitgerust en kan met de grootste havens wedijveren. Daar de outillage in haar soort zeker niet onder doet voor d……

De haven is bijzonder goed uitgerust en kan met de grootste havens wedijveren. Daar de outillage in haar soort zeker niet onder doet voor die van de grote havens. De pakhuizen zijn prima, de kraan van het nieuwste type. En met de geschoolde havenarbeiders wordt er wat men noemt service gegeven. We zijn de havenautoriteiten dankbaar dat de havenuitrusting up-to-date is. En men heeft in deze kringen blijk gegeven van een vooruitziende blik.

En de Groninger industrieën voor het begrip dat deze modern uitgeruste haven voor het exporteren van hun goederen dé aangewezen haven is.

En de Groninger industrieën voor het begrip dat deze modern uitgeruste haven voor het exporteren van hun goederen dé aangewezen haven is.

Meneer Voslamber, hoe zit dat?

Meneer Voslamber, hoe zit dat?

Daar is met een paar woorden niet op te antwoorden, meneer Buwalda. Dat is een hele geschiedenis. Ik wil daar in het kort wel iets van vertellen.…

Daar is met een paar woorden niet op te antwoorden, meneer Buwalda. Dat is een hele geschiedenis. Ik wil daar in het kort wel iets van vertellen.

Natuurlijk is de oorlog in wezen de eerste aanleiding hiervoor.

Natuurlijk is de oorlog in wezen de eerste aanleiding hiervoor.

In het laatst hebben de Duitsers de kade beschadigd. Op vier plaatsen hebben ze grote gaten daarin

In het laatst hebben de Duitsers de kade beschadigd. Op vier plaatsen hebben ze grote gaten daarin

aangebracht door het tot explosie brengen van vooraf daarin aangebrachte torpedokoppen.

aangebracht door het tot explosie brengen van vooraf daarin aangebrachte torpedokoppen.

En bovendien hebben ze twee kranen laten springen, waarvan één totaal verloren is en de ander, weer opgebouwd kon worden, nu weer klaar staat.…

En bovendien hebben ze twee kranen laten springen, waarvan één totaal verloren is en de ander, weer opgebouwd kon worden, nu weer klaar staat.

Overigens is er weinig schade in deze haven aangericht en konden van de aanvang af de grote boten wel stijl aanlopen. Dat dit niet gebeurd ……

Overigens is er weinig schade in deze haven aangericht en konden van de aanvang af de grote boten wel stijl aanlopen. Dat dit niet gebeurd heeft, is, moet in eerste instantie geweten worden aan het feit dat een binnenschip dat zonder toestemming van de Waddeneilanden naar Delfzijl was vertrokken met 43 gerepatrieerden aan boord en daarbij ongelukkigerwijs in de bocht van Watum op een mijn liep, waardoor 38 mensenlevens verloren gingen, mening doen post vatten, dat Delfzijl door mijnen versperd was.

Dit is, zoals reeds gezegd, niet het geval geweest, maar ondanks tegenspraak van de marine, ook na onderzoek, heeft deze mening toch nog la……

Dit is, zoals reeds gezegd, niet het geval geweest, maar ondanks tegenspraak van de marine, ook na onderzoek, heeft deze mening toch nog lange tijd doorgewerkt en is lange tijd oorzaak geweest dat geen schip praktisch naar Delfzijl gestuurd werd.

Langzamerhand kwam daarin verbetering en kwamen wel kleinere boten naar Delfzijl om daar te laden, eventueel te lossen.

Langzamerhand kwam daarin verbetering en kwamen wel kleinere boten naar Delfzijl om daar te laden, eventueel te lossen.

In de aanvang is daardoor een boot met Chilisalpeter niet naar Delfzijl gekomen, maar werd de lading in Rotterdam gelost.

In de aanvang is daardoor een boot met Chilisalpeter niet naar Delfzijl gekomen, maar werd de lading in Rotterdam gelost.

Uiteraard hebben handel en industrie hier getracht de boten weer rechtstreeks naar Delfzijl te krijgen.

Uiteraard hebben handel en industrie hier getracht de boten weer rechtstreeks naar Delfzijl te krijgen.

En in die pogingen heeft ook het provinciaal bestuur, als exploitanten van de haven, meegewerkt,

En in die pogingen heeft ook het provinciaal bestuur, als exploitanten van de haven, meegewerkt,

zonder direct resultaat te kunnen boeken.

zonder direct resultaat te kunnen boeken.

En werd de indruk gevestigd dat daaraan, dat daar tegenwerking werd ondervonden in het Westen. Men kreeg hier de indruk dat de goederen, de……

En werd de indruk gevestigd dat daaraan, dat daar tegenwerking werd ondervonden in het Westen. Men kreeg hier de indruk dat de goederen, de grote boten, die er met grote boten werden aangebracht, althans, uitsluitend naar het Westen zouden moeten worden gebracht. En dat men Delfzijl ging uitschakelen.

Daarvoor zijn verschillende motieven aan te voeren.

Daarvoor zijn verschillende motieven aan te voeren.

In de eerste plaats wilden de reders hun eigen schepen in de thuishaven hebben.

In de eerste plaats wilden de reders hun eigen schepen in de thuishaven hebben.

Dit is wel een van de sterkste motieven die van die kant kon worden aangevoerd.

Dit is wel een van de sterkste motieven die van die kant kon worden aangevoerd.

Ik zal enkele gevallen noemen waarbij de destinatie toch Delfzijl zou zijn en de redenen erbij geven waarom dit niet doorging.

Ik zal enkele gevallen noemen waarbij de destinatie toch Delfzijl zou zijn en de redenen erbij geven waarom dit niet doorging.

Er was een kolenboot bestemd voor Delfzijl.

Er was een kolenboot bestemd voor Delfzijl.

Doch omdat deze boot behalve zijn kleine 7000 ton kolen ook nog acht autobussen aan boord had,

Doch omdat deze boot behalve zijn kleine 7000 ton kolen ook nog acht autobussen aan boord had,

waarvan de ontvanger deze beslist in Rotterdam gelost wilde zien,

waarvan de ontvanger deze beslist in Rotterdam gelost wilde zien,

het schip niet naar Delfzijl kwam, doch in de westelijke haven loste.

het schip niet naar Delfzijl kwam, doch in de westelijke haven loste.

Dit niettegenstaande er reeds een boot met kolen naar Delfzijl was gekomen.

Dit niettegenstaande er reeds een boot met kolen naar Delfzijl was gekomen.

En daar op vlotte wijze was gelost in hetzelfde tempo als de haven van Rotterdam dat garandeert.

En daar op vlotte wijze was gelost in hetzelfde tempo als de haven van Rotterdam dat garandeert.

Zo ging het niet alleen met de kolen, doch ook met het hout.

Zo ging het niet alleen met de kolen, doch ook met het hout.

Hoeveel pogingen in het werk werden gesteld om de houtboten met Oregon hout naar Delfzijl te laten varen is niet te zeggen.

Hoeveel pogingen in het werk werden gesteld om de houtboten met Oregon hout naar Delfzijl te laten varen is niet te zeggen.

Steeds weer stuitte dit af op een of andere reden. De kern van de moeilijkheden meen ik te mogen zien in het feit dat van de aanvang af de ……

Steeds weer stuitte dit af op een of andere reden. De kern van de moeilijkheden meen ik te mogen zien in het feit dat van de aanvang af de bevrachtingen van regeringsgoederen plaatsvonden op Rotterdam, later Rotterdam en of Amsterdam.

Nimmer werd daarin de haven van Delfzijl of welke andere kleinere haven dan de genoemde twee dan ook opgenomen.

Nimmer werd daarin de haven van Delfzijl of welke andere kleinere haven dan de genoemde twee dan ook opgenomen.

Waren die bevrachtingen van begin af aan op basis van een veilige Nederlandse haven gesloten, dan zouden naar mijn mening voor Delfzijl vel……

Waren die bevrachtingen van begin af aan op basis van een veilige Nederlandse haven gesloten, dan zouden naar mijn mening voor Delfzijl vele moeilijkheden zijn ondervangen. En zouden zonder vrachtverhoging hier meer grote boten zijn binnen gelopen.

Dit is nu helaas niet gebeurd en men kan het de reders niet al te kwalijk nemen dat ze van de gelegenheid, wanneer de bestemming veranderd ……

Dit is nu helaas niet gebeurd en men kan het de reders niet al te kwalijk nemen dat ze van de gelegenheid, wanneer de bestemming veranderd wordt van Rotterdam in Delfzijl, te baat nemen om dan een vrachtverbetering te vragen.

Dat verschil wat gevraagd werd was over het algemeen zo groot dat het dientengevolge uitgesloten werd de boten naar Delfzijl te doen varen.

Dat verschil wat gevraagd werd was over het algemeen zo groot dat het dientengevolge uitgesloten werd de boten naar Delfzijl te doen varen.

Dan zouden de kosten in plaats van lager hoger zijn geworden. En dat was natuurlijk niet de bedoeling.

Dan zouden de kosten in plaats van lager hoger zijn geworden. En dat was natuurlijk niet de bedoeling.

Met deze enkele voorbeelden die uit te breiden zijn met nog meerdere, onder anderen die van het aanlopen van lijnboten met een gedeeltelijk……

Met deze enkele voorbeelden die uit te breiden zijn met nog meerdere, onder anderen die van het aanlopen van lijnboten met een gedeeltelijke lading voor Delfzijl bestemd, zoals dat voor de oorlog onder andere met Chilisalpeter voortdurend plaatsvond. En ook nu op het programma heeft hebben gestaan.

Wat u tot nu toe gezegd hebt, meneer Voslamber, over de invoer, lijkt mij nogal erg pessimistisch. Is er geen enkel lichtpuntje te vinden i……

Wat u tot nu toe gezegd hebt, meneer Voslamber, over de invoer, lijkt mij nogal erg pessimistisch. Is er geen enkel lichtpuntje te vinden in de invoer?

Toch wel. De aanvoer van Chilisalpeter mag dan tot dusver niet plaats hebben gevonden. We zijn daar, we worden daarin enigszins gecompense……

Toch wel. De aanvoer van Chilisalpeter mag dan tot dusver niet plaats hebben gevonden. We zijn daar, we worden daarin enigszins gecompenseerd door de aanvoer van kunstmeststoffen van Noorwegen.

Dat is dus, uit Noorwegen krijgen wij een prettige aanvoer over Delfzijl. Waardoor komt dat? Wie hebben de regeling van deze zaak in handen……

Dat is dus, uit Noorwegen krijgen wij een prettige aanvoer over Delfzijl. Waardoor komt dat? Wie hebben de regeling van deze zaak in handen? Berust bij het ministerie van Landbouw. Dus we kunnen constateren dat het ministerie van Landbouw ons in dit opzicht wel steun verleent. En dan, meneer Voslamber, wat de uitvoer betreft. Hoe staat het daarmee? De uitvoer heeft zich gelukkig iets gunstiger ontwikkeld. Mede ook doordat we bij de uitvoer niet aangewezen zijn op grote boten.

De ijzeraarde is al betrekkelijk gauw weer op gang gekomen. We verschepen daarvan ongeveer 3000 ton per maand. Wat voor het begin zeer pret……

De ijzeraarde is al betrekkelijk gauw weer op gang gekomen. We verschepen daarvan ongeveer 3000 ton per maand. Wat voor het begin zeer prettig, zeer goed genoemd mag worden. En dan is nu eindelijk ook weer de uitvoer van strokarton begonnen,

waarover de heer Vuursteen u straks iets meer zal vertellen. Juist. Meneer Voslamber, kunt u tot slot dan nog geven enkele cijfers, enkele ……

waarover de heer Vuursteen u straks iets meer zal vertellen. Juist. Meneer Voslamber, kunt u tot slot dan nog geven enkele cijfers, enkele recente cijfers van uw haven?

Ten gevolge van het feit dat voor de kusters met hout Delfzijl als aanloophaven, als orderhaven werd gegeven, kwamen hier veel meer boten d……

Ten gevolge van het feit dat voor de kusters met hout Delfzijl als aanloophaven, als orderhaven werd gegeven, kwamen hier veel meer boten dan anders het geval geweest zou zijn. Die hier alleen maar orders kwamen halen, nog niet laden of losten. Ook niet wanneer ze hier een drie, vier dagen, soms een week, moesten blijven liggen wegens reparaties. En men in die tijd het schip ruimschoots zou kunnen lossen.

…dus nog in de westelijke haven gelost? Toch nog in de westelijke haven gelost, ja. Hoeveel schepen hebt u nu in totaal? Wat is de bevrijding hier gehad? 11 november kwam het dui…

Dan toch werd het schip dus nog in de westelijke haven gelost? Toch nog in de westelijke haven gelost, ja. Hoeveel schepen hebt u nu in totaal? Wat is de bevrijding hier gehad? 11 november kwam het duizendste schip hier binnen, van dit jaar. Dat is toch in ieder geval een resultaat wat ons prettig aandoet. Hebt u nog misschien enkele cijfers van de laatste maand ter beschikking? Van bijvoorbeeld de invoer van kunstmeststoffen?

De invoer van kunstmeststoffen de laatste maand bedroeg ongeveer 4000 ton. Is dat in verhouding tot het vooroorlogse aantal, het vooroorlog……

De invoer van kunstmeststoffen de laatste maand bedroeg ongeveer 4000 ton. Is dat in verhouding tot het vooroorlogse aantal, het vooroorlogse cijfer dus, hoog of laag te noemen?

Betrekkelijk laag voor deze tijd van het jaar.

Betrekkelijk laag voor deze tijd van het jaar.

Aanvoer van kunstmeststoffen is altijd min of meer seizoenwerk geweest en in deze maanden was dat wel het drukst. Ik dank u zeer, meneer Vo……

Aanvoer van kunstmeststoffen is altijd min of meer seizoenwerk geweest en in deze maanden was dat wel het drukst. Ik dank u zeer, meneer Voslamber, voor uw uiteenzetting. Luisteraars, we hebben dus een indruk gekregen van de grote moeilijkheden waarmee de haven te kampen heeft, maar het dunkt mij ook van de energie en het doorzettingsvermogen waarmee aan het herstel is en wordt gewerkt.