In deze tweede uitzending praten we over het verzet in Groningen en Drenthe.

In deze tweede uitzending praten we over het verzet in Groningen en Drenthe.

Willem van der Veer was werkzaam bij de politie. Samen met een groep collega's fietste hij in 1940 na de inval van de Duitsers naar Frankri……

Willem van der Veer was werkzaam bij de politie. Samen met een groep collega's fietste hij in 1940 na de inval van de Duitsers naar Frankrijk. Vandaar werd de oversteek naar Engeland gemaakt. Na veel omzwervingen in dienst van de geallieerden, zelfs tot in Birma, kwam van der Veer in Engeland terug en werd ingedeeld bij de commandotroepen.

In oktober 1944 werd hij gedropt boven de bossen bij Veenhuizen.

In oktober 1944 werd hij gedropt boven de bossen bij Veenhuizen.

Zijn bestemming was Westerbork.

Zijn bestemming was Westerbork.

Met behulp van verzetslieden van de KP, de knokploeg Noord-Drenthe, kwam van der Veer op zijn schuiladres de boerderij van de familie Sliek……

Met behulp van verzetslieden van de KP, de knokploeg Noord-Drenthe, kwam van der Veer op zijn schuiladres de boerderij van de familie Sliekers tussen Eursinge en Garminge in de gemeente Westerbork.

Enige tijd later was hij gedwongen deze boerderij te verlaten. Zijn tweede schuiladres was zeer bijzonder.

Enige tijd later was hij gedwongen deze boerderij te verlaten. Zijn tweede schuiladres was zeer bijzonder.

Ja, dat was het zeker. Dat was een oude vriend. Een vriend van me, waar ik in Apeldoorn gelijk mee op de politieopleiding had gezeten voor ……

Ja, dat was het zeker. Dat was een oude vriend. Een vriend van me, waar ik in Apeldoorn gelijk mee op de politieopleiding had gezeten voor de oorlog. Dat was een zekere Dirk Stoel. Die zat ook nog bij de politie in Westerbork.

En die kwam mij halen bij Sliekers en die zei

En die kwam mij halen bij Sliekers en die zei

Ik heb een adres voor je waar ik je onder kan brengen. Alleen, als ik je dat adres vertel, dan zul je je waarschijnlijk wel schrikken. Maar……

Ik heb een adres voor je waar ik je onder kan brengen. Alleen, als ik je dat adres vertel, dan zul je je waarschijnlijk wel schrikken. Maar je hoeft niet te schrikken, want dat adres is volkomen veilig. En toen vertelde hij me dat adres. En toen schrok ik toch, want hij zei namelijk Ik ga je onderbrengen bij generaal Botscher van de Duitse Veldgendarmerie. En het was notabene net een man die ons voortdurend aan het zoeken en aan het opsporen was. En ons niet kon vinden. En daar, toen zei hij Ja, maar daar hoef je niet zo van te schrikken, want daar woon ik ook. Ik breng je onder in mijn huis. En ik woon met de generaal onder hetzelfde dak. Nou, dat heb ik inderdaad verschillende maanden doorgebracht. En ik moet zeggen, dat is de veiligste schuilplaats geweest die ik al die tijd heb gehad in Drenthe.

Westerbork eigenlijk heel bewust een plaats waar je naartoe moest in verband met die Duitse bezetting daar bij Sloan.

Westerbork eigenlijk heel bewust een plaats waar je naartoe moest in verband met die Duitse bezetting daar bij Sloan.

Ja, dat was het inderdaad. Ik moest naar Westerbork toe om twee redenen. Daar zat een Duitse commandopost, dat was heel belangrijk. En rond……

Ja, dat was het inderdaad. Ik moest naar Westerbork toe om twee redenen. Daar zat een Duitse commandopost, dat was heel belangrijk. En rondom Westerbork waren nogal wat droppingstreinen. En een goede verzetsorganisatie, de KP Noord-Drenthe, was daar waarmee ik nauwgezet zou moeten samenwerken. Om de opmarswegen voor te bereiden en te beveiligen van de geallieerde troepen. Onder andere bruggen omdoen van springstoffen als het zover was en dat soort zaken meer.

Je noemt nou even de KP Noord-Drenthe. Had jij de indruk in Engeland al dat het verzet in Drenthe goed georganiseerd was?

Je noemt nou even de KP Noord-Drenthe. Had jij de indruk in Engeland al dat het verzet in Drenthe goed georganiseerd was?

Nee, daar wisten we eigenlijk niks van. Wij moesten gewoon vertrouwen op wat men in Engeland tegen ons zei. In Engeland zei men je zult wor……

Nee, daar wisten we eigenlijk niks van. Wij moesten gewoon vertrouwen op wat men in Engeland tegen ons zei. In Engeland zei men je zult worden opgevangen wanneer je in Drenthe aankomt door verzetsgroepen. Deze verzetsgroepen die zul je dus onderbrengen op bepaalde plaatsen. En daar zul je mee moeten samenwerken. In de vorm van instructie, organisatie en dat soort dingen meer. Maar hoe goed het was en waaruit het precies bestond, organisatieverband, dat wisten we dus niet. Dat moesten we gewoon avonturen.

Op een gegeven moment zit je dan bij wachtmeester Stoel, vlakbij die Duitse generaal. Wanneer ben je nou in actie gekomen in Westerbork? We……

Op een gegeven moment zit je dan bij wachtmeester Stoel, vlakbij die Duitse generaal. Wanneer ben je nou in actie gekomen in Westerbork? Werkelijk in actie?

Nou, dat heeft verschillende malen geduurd. Want op dat moment werden de verzetsgroepen in Drenthe grondig achter de broek gezeten. Die moe……

Nou, dat heeft verschillende malen geduurd. Want op dat moment werden de verzetsgroepen in Drenthe grondig achter de broek gezeten. Die moesten heel erg op een laag pitje blijven. Verschillende mensen werden gevangen genomen. In de gevangenis gezet ook. Daar zijn ze later ook uit bevrijd door KP Noord-Drenthe. Ik meen dat dat op 11 december is gebeurd. En ik kon hier met Stoel samen wel eens naar bepaalde groepen toe gaan in boerderijen en er wapeninstructie geven. Maar we konden eigenlijk niet erg best van start. En dat kwam pas in eind maart, begin april, toen ik naar Appelscha ben gegaan. Waar de verzetsgroep toen weer was gegroepeerd. Letterlijk ondergronds in een heel groot hol in de bossen daar.

Had je toen in Westerbork nog contact met Engeland weer?

Had je toen in Westerbork nog contact met Engeland weer?

Nee. In Westerbork ben ik alle contact kwijtgeraakt met Engeland. Omdat ik afgesprongen ben met Rudy Blatt. Die zat in Witteveen bij een bo……

Nee. In Westerbork ben ik alle contact kwijtgeraakt met Engeland. Omdat ik afgesprongen ben met Rudy Blatt. Die zat in Witteveen bij een boer ondergedoken.

Wij hebben toen een overval gehad. De boerderij waar ik zat in Garminge, voordat ik bij Stoel zat. Die werd overvallen door de Duitsers. Mi……

Wij hebben toen een overval gehad. De boerderij waar ik zat in Garminge, voordat ik bij Stoel zat. Die werd overvallen door de Duitsers. Mij hebben ze niet gevonden.

En toen kwamen ze bij de boerderij van Nijdam in Orvelte. Waar Rudy Blatt zat. Het was de man die contact had met Engeland. Met zijn Belgis……

En toen kwamen ze bij de boerderij van Nijdam in Orvelte. Waar Rudy Blatt zat. Het was de man die contact had met Engeland. Met zijn Belgische groep. Die had dus een radioverbinding met Engeland. En die moest toen, dat is hem godzijdank ook gelukt, s' nachts de boerderij uitvluchten. En die is gecrossed. Die is tenslotte in de Betuwe in de linies terechtgekomen. Maar toen was ik het contact met Engeland volkomen kwijt. En moest dus op eigen houtje verder.

Hoe was het nou na de oorlog? Had je toen het idee van het is goed gegaan, ik heb goed gedaan?

Hoe was het nou na de oorlog? Had je toen het idee van het is goed gegaan, ik heb goed gedaan?

…laatste veertien dagen, kan ik zeggen. Ik heb dus zeven maanden in bezet gebied doorgebracht. Oktober afgesprongen. April kwam de bevrijding van Westerbork.…

Ja, helemaal aan het eind wel. Dat is eigenlijk pas de laatste veertien dagen, kan ik zeggen. Ik heb dus zeven maanden in bezet gebied doorgebracht. Oktober afgesprongen. April kwam de bevrijding van Westerbork.

In het begin hadden we niets anders dan tegenslagen. Overal werden we achter de broek gezeten. Het verzet werd opgerold en eigenlijk gebond……

In het begin hadden we niets anders dan tegenslagen. Overal werden we achter de broek gezeten. Het verzet werd opgerold en eigenlijk gebonden. Dat kon ik mee beginnen. Alleen de laatste veertien dagen, mag ik wel zeggen, is de opzet voor honderd procent geslaagd zelfs. Volledig. Ook wat betreft de bruggen. Maar daar kregen we gelukkig veel hulp bij van Franse parachutisten, die hier toen werden gedropt.

Dat is natuurlijk voor de bevrijding van Drenthe erg belangrijk geweest, die Franse parachutisten.

Dat is natuurlijk voor de bevrijding van Drenthe erg belangrijk geweest, die Franse parachutisten.

Ja, dat is enorm belangrijk geweest. We hebben ze zelf opgevangen in Appelscha, in de bossen. Zij vertelden mij toen dat er in Witteveen oo……

Ja, dat is enorm belangrijk geweest. We hebben ze zelf opgevangen in Appelscha, in de bossen. Zij vertelden mij toen dat er in Witteveen ook parachutisten waren gedropt, die de opdracht hadden om de commandopost van generaal Böttcher aan te vallen. Nou, daar had ik een aantal maanden gezeten. Ik ben toen naar die Franse parachutisten toegegaan in Witteveen, heb ze opgehaald en met die Franse parachutisten een aanval gedaan op de commandopost van generaal Böttcher. Hoe is dat eigenlijk afgelopen?

Ja, dat wil zeggen voor wie? Voor de Duitsers heel slecht natuurlijk, want de generaal werd daarbij zeer zwaar gewond. Er zijn in totaal 43……

Ja, dat wil zeggen voor wie? Voor de Duitsers heel slecht natuurlijk, want de generaal werd daarbij zeer zwaar gewond. Er zijn in totaal 43 Duitsers van de 60 zijn er gedood en gewond geworden. We hadden zelf, we waren met 18 Fransen, we hadden zelf drie doden en drie gewonden te betreuren. Het gevecht heeft een, het is een van de grootste veldslagen geweest die er hebben plaatsgevonden in Drenthe. Na een paar uur moesten we het opgeven, want toen kwamen er een paar pelotons SS'ers uit Beilen, die kwamen hun makkers te hulpsnellen in Westerbork. En toen moesten we dus weer terugtrekken.

Een episode uit het Drentse avontuur van Willem van der Veer, die op de dag van de bevrijding van Westerbork en passant nog even in zijn eentje het NSB-gemeentebestuur arresteerde…

Een episode uit het Drentse avontuur van Willem van der Veer, die op de dag van de bevrijding van Westerbork en passant nog even in zijn eentje het NSB-gemeentebestuur arresteerde.

Freek Bastiaanse en Jan Bulthuis waren leden van de KP Noord-Drenthe. Freek, een Rotterdammer, kwam als onderduiker in Drenthe terecht. Jan……

Freek Bastiaanse en Jan Bulthuis waren leden van de KP Noord-Drenthe. Freek, een Rotterdammer, kwam als onderduiker in Drenthe terecht. Jan moest als beroepsmilitair onderduiken. Na een overval van de Duitsers op dit adres moest hij overhaast vluchten en bracht eerst enkele dagen en nachten door in het lijkhuisje op de begraafplaats van Zweelo. Na enkele weken zwerven besloot Jan terug te keren naar zijn ouderlijke woning in de Kloosterstraat in Assen.

Daar ontmoette hij voor het eerst Freek.

Daar ontmoette hij voor het eerst Freek.

In mei 1944 na een overval op het gemeentehuis van Assen.

In mei 1944 na een overval op het gemeentehuis van Assen.

In de herfst van 1944 werd na een dropping van wapens in de buurt van Westerbork een groep verzetsmensen door de Duitsers gearresteerd.

In de herfst van 1944 werd na een dropping van wapens in de buurt van Westerbork een groep verzetsmensen door de Duitsers gearresteerd.

Er volgden meer arrestaties, ook van mensen die aan het verzet onderdak boden.

Er volgden meer arrestaties, ook van mensen die aan het verzet onderdak boden.

Begin december 1944 zaten 31 verzetsmensen gevangen in het huis van bewaring in Assen, te wachten op hun vondst, de doodstraf wellicht. En ……

Begin december 1944 zaten 31 verzetsmensen gevangen in het huis van bewaring in Assen, te wachten op hun vondst, de doodstraf wellicht. En toen beraamden de overgebleven leden van de KP Noord-Drenthe, onder leiding van Freek Bastiaanse, het stoute plan om hun vrienden uit de gevangenis te bevrijden. Gekleed in Duitse en NSB uniformen meldde ze zich in de ochtend van de 11 december 1944 aan de deur van het huis van bewaring.

Het is helemaal volgens het scenario verlopen en ik kan me niet voorstellen dat er iets eigenlijk beter en makkelijker was toen het eenmaal……

Het is helemaal volgens het scenario verlopen en ik kan me niet voorstellen dat er iets eigenlijk beter en makkelijker was toen het eenmaal liep dan de overval op de Assen strafgevangenis.

Hoe reageerden dan de mensen die bevrijd werden?

Hoe reageerden dan de mensen die bevrijd werden?

Heel verschillend. Er waren er, die zetten er een nachtelijke tonnetje voor ons neer, die dachten dat we bewaker werden, waren, en die zett……

Heel verschillend. Er waren er, die zetten er een nachtelijke tonnetje voor ons neer, die dachten dat we bewaker werden, waren, en die zetten dan ook een tonnetje voor ons neer. Weer anderen die waren onmiddellijk aangekleed en wilden bewakers te lijf. En weer anderen die zeiden we blijven zitten, want onze zaak staat nogal sterk en de risico om jullie mee te gaan is groter.

Het was een kakafonie van geluiden op een gegeven moment en het was erg moeilijk om daar een eenheidsgedachte uit te kristalliseren, wilden……

Het was een kakafonie van geluiden op een gegeven moment en het was erg moeilijk om daar een eenheidsgedachte uit te kristalliseren, wilden we voor me aannemen.

Wat gevoel had je nou zelf Jan Buldeis op dat moment toen je daar voor die deur van de gevangenis eigenlijk de wacht hield?

Wat gevoel had je nou zelf Jan Buldeis op dat moment toen je daar voor die deur van de gevangenis eigenlijk de wacht hield?

Na zoveel jaren is dat natuurlijk moeilijk terug te brengen. U moet zich realiseren dat wij die overval gedaan hebben van ons ouderlijk hui……

Na zoveel jaren is dat natuurlijk moeilijk terug te brengen. U moet zich realiseren dat wij die overval gedaan hebben van ons ouderlijk huis, Kloosterstraat 9. Dat was strategisch in een ideale positie, omdat het op een 300 meter van de gevangenis af was.

Ik had er een vader, moeder, broers en zusters. Mijn verloofde, die had ik, wat nou mijn vrouw is. En je realiseert je dan op een gegeven m……

Ik had er een vader, moeder, broers en zusters. Mijn verloofde, die had ik, wat nou mijn vrouw is. En je realiseert je dan op een gegeven moment dat je moeder je de deur uit laat gaan, een jongen van 22 jaar. Ik nou ik 58 ben, dan realiseer ik me pas eigenlijk, zelf kinderen, en wat dat geweest moet zijn voor een moeder. Mijn moeder heeft er ook in de tuin gestaan die tijd en toen ze niets hoorden, dat er niet geschoten werd, toen wist ze dat het goed af zou lopen. Maar ik kan daar steeds nog meer weer waardering op brengen, wat mijn moeder in die tijd gepresteerd heeft. Ik ben voor de gevangenis blijven staan, gewapend met een paar handgranaten en twee pistolen. En eigenlijk als opdracht om, mocht er onraad komen en ik kon eigenlijk alleen van de kant van de brink komen. En zoals iemand die de situatie ter plaatse kent, er is een ingesloten stukje. Dan wist ik dat ik de dekking van de jongens moest verzorgen.

En dat deed ik met volle bereidheid.

En dat deed ik met volle bereidheid.

Het is eigenlijk nooit het punt geweest, ik kan me niet herinneren dat ik nou bang geweest was. Wel bang in de zin dat het fout zou gaan, m……

Het is eigenlijk nooit het punt geweest, ik kan me niet herinneren dat ik nou bang geweest was. Wel bang in de zin dat het fout zou gaan, maar niet bang voor mezelf. Ik vond de mensen die in de gevangenis zaten, die zaten daar toch door ons toe te doen. Mede omdat ze ons geholpen hadden. Dat was eigenlijk mijn ene opdracht, die mensen moeten eruit.

Die mensen die zijn eruit gekomen, jullie hebben ze in twee auto's vervoerd. Hoe bestaat is dat midden in een oorlog en al die Duitsers. De……

Die mensen die zijn eruit gekomen, jullie hebben ze in twee auto's vervoerd. Hoe bestaat is dat midden in een oorlog en al die Duitsers. De onderduikadressen waren bekend toen al voor ze.

Nee, dat was niet bekend. Dat was juist het moeilijke, want de mensen waar ze normaal ter onder doken, dat waren ze zelf.

Nee, dat was niet bekend. Dat was juist het moeilijke, want de mensen waar ze normaal ter onder doken, dat waren ze zelf.

Er zijn nog wel een paar kleine dingen.

Er zijn nog wel een paar kleine dingen.

Goed, die gevangenis wordt dan leeggehaald. Daar moet dus een sprong gedaan worden. De eerste Nederlandse bewaker komt dus even voor half a……

Goed, die gevangenis wordt dan leeggehaald. Daar moet dus een sprong gedaan worden. De eerste Nederlandse bewaker komt dus even voor half acht binnen en die moet dan op zijn nek gesprongen worden. En daar moet je dan tegelijk mee naar binnen gaan. Er moet eerst een luikje open , ik zal er niet al te veel vermoeien met details. Maar dan sta je dan in die gevangenis en de anderen komen ook binnen. En dan moet je ook weten dat er nog steeds nieuwe bewakers zijn. Maar die moesten toch ook weer precies dezelfde procedure toegediend krijgen. Namelijk, ze moesten eerst bellen en dan ging er een luikje open. Dat was in dit keer dan een kp'er, maar niet de andere bewaker die er binnen was. En dan mompelden we wat en het luikje ging dan dicht en werd de deur opengehaald. En zo keutelde eigenlijk de ene na de andere bewaker naar binnen voordat ze iets hadden kunnen doen.

Toen dan alles op een gegeven moment in de hal stond, toen hebben we de namen opgeroepen. Jij en jij in de eerste wagen, jij en jij in de t……

Toen dan alles op een gegeven moment in de hal stond, toen hebben we de namen opgeroepen. Jij en jij in de eerste wagen, jij en jij in de tweede wagen. En op dit moment, of een paar minuten daarvoor, toen stonden de wagens nog op de brink. Maar aan de overkant stond een koerierster en dat was de zus van Jan. En die had eerst gezien dus of die Duitsers inderdaad 's morgens de deur uit gingen. En toen heeft ze ons gewaarschuwd dat we naar binnen konden gaan. Toen ze geen schoten gehoord had, dus toen ze dacht dat het wel goed zat. Toen heeft ze de twee auto's opgehaald die nog op de Zuiderstraat stonden. Want die moesten niet al te lang voor de gevangenis staan. En toen wij dan op een gegeven moment het gesnor van de beide auto's hoorden. Toen was ik net klaar en toen hebben we de deur opengedaan. En daar ging iedereen netjes op de eerste en iedereen op de tweede wagen. Die daarvoor uitgezocht was. En we hebben dat nog met vrij veel geweld gedaan. Om vooral de indruk te geven dat we Duitsers waren.

Mannen en vrouwen stonden in het verzet tegen de Duitse overheersing schouder aan schouder. Gonnie Gorter uit Assen was pas 18 jaar toen ze……

Mannen en vrouwen stonden in het verzet tegen de Duitse overheersing schouder aan schouder. Gonnie Gorter uit Assen was pas 18 jaar toen ze haar eerste opdracht als koerierster vervulde.

De taak van een koerierster was het verrichten van die diensten. Dus koeriersdiensten dus. Dat wil zeggen... Post overbrengen, boodschappen……

De taak van een koerierster was het verrichten van die diensten. Dus koeriersdiensten dus. Dat wil zeggen... Post overbrengen, boodschappen overbrengen, brieven overbrengen. Ook enkele keer wapens. Ik heb één keer een wapen overgebracht.

Geheime documenten.

Geheime documenten.

En ook het voorrijden op je fiets. Kijken of er onraad was. En dan de jongens die achter je fietsten waarschuwen.

En ook het voorrijden op je fiets. Kijken of er onraad was. En dan de jongens die achter je fietsten waarschuwen.

Wist u, als u wat weg moest brengen, wat u deed, wat u wegbracht? Behalve dan dat wapen?

Wist u, als u wat weg moest brengen, wat u deed, wat u wegbracht? Behalve dan dat wapen?

Ik wist dus dat het brieven waren. En ook wel geheime documenten. Nou ja, want je wist dus altijd, het is gevaarlijk. Je droeg ze ook nooit……

Ik wist dus dat het brieven waren. En ook wel geheime documenten. Nou ja, want je wist dus altijd, het is gevaarlijk. Je droeg ze ook nooit in de fietstas officieel. Je had ze altijd onder je kleren verborgen.

Bent u wel eens bang geweest?

Bent u wel eens bang geweest?

Jawel.

Jawel.

Ik ben dus enkele malen aan een...

Ik ben dus enkele malen aan een...

Ontsnapt, als het ware, aan een arrestatie. Eh... Waar ik dus echt... Ingelopen zou zijn als... Of niet aan het ontkomen zou zijn. Als ik... Eh...…

Ontsnapt, als het ware, aan een arrestatie. Eh... Waar ik dus echt... Ingelopen zou zijn als... Of niet aan het ontkomen zou zijn. Als ik... Eh...

Niet iets in de gaten had gehad. Of als ik... Het niet zo argwanend was geweest.

Niet iets in de gaten had gehad. Of als ik... Het niet zo argwanend was geweest.

Eh... Dus mijn vriendin, Fok Wijnraad, die moest... Met Pasen...

Eh... Dus mijn vriendin, Fok Wijnraad, die moest... Met Pasen...

Eh...

Eh...

Belijdenis doen. En ik moest heel toevallig... op Pasen een brief wegbrengen. Want ik had het plan om naar de kerk te gaan, 's morgens.

Belijdenis doen. En ik moest heel toevallig... op Pasen een brief wegbrengen. Want ik had het plan om naar de kerk te gaan, 's morgens.

Dus goed, maar dat kon niet. Ik moest die brief wegbrengen. Er was bericht gekomen. En ik kom terug. En ik zal Fok gaan feliciteren. En ik ……

Dus goed, maar dat kon niet. Ik moest die brief wegbrengen. Er was bericht gekomen. En ik kom terug. En ik zal Fok gaan feliciteren. En ik zie een overvalwagen voor de stoep staan bij hun. Toen is haar zwager Ruud Faber opgepakt. En ze hebben huiszoeking gedaan bij hun.

En een andere keer... Eh...

En een andere keer... Eh...

Toen zou ik ook ergens naar binnen gaan. En toen zie ik ook dat er iets niet pluis is.

Toen zou ik ook ergens naar binnen gaan. En toen zie ik ook dat er iets niet pluis is.

Toen... Toen ben ik ook weggegaan.

Toen... Toen ben ik ook weggegaan.

Een van de bekendste Groninger verzetslieden was Bob Houwen. Hij raakte gaandeweg in het verzet. En merkte dat het levensgevaarlijk werk was.…

Een van de bekendste Groninger verzetslieden was Bob Houwen. Hij raakte gaandeweg in het verzet. En merkte dat het levensgevaarlijk werk was.

Ja, dier dat risico is groot geweest. Daar hebben ook heel wat mensen... Hebben dat met de dood moeten bekopen. Ook van onze ploeg. Ook van……

Ja, dier dat risico is groot geweest. Daar hebben ook heel wat mensen... Hebben dat met de dood moeten bekopen. Ook van onze ploeg. Ook van de Packard groep. Ik denk hier aan Kloe Naber. Hier in Groningen. Uit de Gelkingestraat. Daar hebben ze de zender Beatrix gepeild en gevonden. Onder andere Kloe Naber en ook de Marconist hebben ze te pakken gekregen. En Kloe Naber is op het Scholtenhuis bang dat hij andere namen zou noemen van medewerkers. Dus is hij uit het raam gesprongen. En heeft zich zo dus daar aan dat verhoor van de SD onttrokken. De Naberpassage herinnert nog aan hem. Daar heb ik aan mogen meewerken. Daar heb ik altijd nog prettig gevonden. Ik mocht dat toen ook aan het gemeentebestuur voorstellen. Want juist daar is hij de enige geweest die op deze manier bij het Scholtenhuis is omgekomen. Er zijn meerderen doodgeslagen. Doodgemarteld moet je zeggen. Vrienden van ons. Fijne kerels die niks hebben gezegd. Ze hebben er niets uit gekregen. Maar ze hebben dat ook met de dood moeten bekopen.

Je had ook vaak te maken met verraad, Bob Houwen.

Je had ook vaak te maken met verraad, Bob Houwen.

Als ik denk aan het verraad. Als ik één zal noemen. Ik moet veel meer noemen. Want die waren er zo veel. En dan ga ik de groten die in he……

Als ik denk aan het verraad. Als ik één zal noemen. Ik moet veel meer noemen. Want die waren er zo veel. En dan ga ik de groten die in het land opereren in ons hele land. Dat laat ik maar even buiten beschouwen. Maar hier in Groningen is toch wel een frappant geval van verraad Geestje Bleeker geweest.

Terwijl Rennie, die uit Farmsum afkomstig was. En zich hier ook door haar optreden en haar zogenaamde beminnelijkheid. En ook dat zij volle……

Terwijl Rennie, die uit Farmsum afkomstig was. En zich hier ook door haar optreden en haar zogenaamde beminnelijkheid. En ook dat zij volledig dat met degenen die zich verzetten het eens was. Terwijl zij haar liefje bij de Duitsers had en daar alles aan overbriefde. Die heeft vreselijk veel levens van onze mensen gekost. Door haar verraad. Vreselijk.

Bob Houwen werd in 1944 gearresteerd. Maar hij werd met behulp van de PTT spectaculair bevrijd.

Bob Houwen werd in 1944 gearresteerd. Maar hij werd met behulp van de PTT spectaculair bevrijd.

De heer Wismeijer, Henk Wismeijer, met twee van zijn collega's. Die daar op dat kantoor werkzaam waren. Die hebben op een gegeven moment. N……

De heer Wismeijer, Henk Wismeijer, met twee van zijn collega's. Die daar op dat kantoor werkzaam waren. Die hebben op een gegeven moment. Nadat er over en weer allerlei andere mogelijkheden waren onderzocht. Die hebben op een aparte schakelbord de nummers van het huis van bewaring, de telefoonnummers aangebracht van de SD aan de Grote Markt, idem dito. Zodat men vlot kon schakelen. En men heeft een telefoon aangesloten aan de Paterswoldseweg. Gewoon in een particulier huis. Die daarvoor beschikbaar was gesteld.

En in dat huis zat een stenotypiste...

En in dat huis zat een stenotypiste...

...die vloeiend Duits sprak. Dat was een van ons. Een van de groep van Roelof Heidema.

...die vloeiend Duits sprak. Dat was een van ons. Een van de groep van Roelof Heidema.

En daar was ook Jagt. De gérant van Suisse. Toentertijd in de Herestraat. Die ook vloeiend Duits sprak. Die twee hebben dus gefungeerd, aa……

En daar was ook Jagt. De gérant van Suisse. Toentertijd in de Herestraat. Die ook vloeiend Duits sprak. Die twee hebben dus gefungeerd, aan de ene kant zij als secretaresse van de heer Korn. Korn was een bekende SD'er van het Scholtenshuis. En Jagt heeft dus als Korn is die gaan optreden. Zij hebben vanuit de Paterswoldseweg met het huis van bewaring gebeld. En hebben gezegd. Ze moesten de gevangenen Houwen en Westen. Want die zat toen bij mij in de cel. Zij het voor een heel ander geval. Maar die moesten ze klaarmaken voor het verhoor. Hij zou dus een wagen sturen met drie politiemensen. Ze moesten de papieren goed controleren. En meegeven voor verhoor.

Dan was het opdracht voor het huis van bewaring, voor alle zekerheid naar de SD aan de Grote Markt terug te bellen. En om aan Korn dan beve……

Dan was het opdracht voor het huis van bewaring, voor alle zekerheid naar de SD aan de Grote Markt terug te bellen. En om aan Korn dan bevestiging van dat telefoongesprek te vragen. Dat is gebeurd. En daarom juist dat schakelbord. Men lette er op dat een van de nummers van het huis van bewaaring aan de gang ging. Met bellen. Men zag aan de nummers, ah de SD, dat nummer. En dat werd op dat schakelbord met één overgeschakeld op het pand aan de Paterswoldseweg. Daar ging onze Korn dus de telefoon weer aannemen. En die gaf dan de bevestiging, met de nodige krachttermen, om de gevangenen klaar te maken. Dat alles Dass war richtig. En zo verder en zo verder. Dat gebeurde dan. En toen hebben zij dus. De auto die kwam met de drie politiemensen. Die hebben ze binnengelaten. Dat was de auto niet. Maar één van de politiemensen. In dit geval was dat Ruurd Leegstra.

En de gevangenen werden klaargemaakt. Wij tweeën. En wij kregen sommatie toen we bij de buitendeur kwamen, van Leegstra. Ik was moet ik ze……

En de gevangenen werden klaargemaakt. Wij tweeën. En wij kregen sommatie toen we bij de buitendeur kwamen, van Leegstra. Ik was moet ik zeggen tevoren ingelicht. Ik was helemaal met de zaak op de hoogte. Dat had Renkema nog gedaan. Eén van de bewakers in het huis van bewaring. Een fijne vent die heel veel voor ons gedaan heeft. Ook in ander opzicht. Maar die had mij verteld, nou dan en dan probeerden ze. Dat door middel van list om je eruit te halen, zo en zo. Nou en dat gebeurde dus. Maar voor Westen. Hebben we dat niet kunnen doen. Wij wisten nooit waarvoor we kwamen te staan.

En Westen die was door het optreden. Het Barse optreden van Leegstra. Met zijn pistool in de hand. Eén stap en je bent er geweest. Dus wee……

En Westen die was door het optreden. Het Barse optreden van Leegstra. Met zijn pistool in de hand. Eén stap en je bent er geweest. Dus wees gewaarschuwd. En zo werden wij dus in de auto geladen. Die auto die reed op een gaspot. Er waren nog twee agenten meer bij. Dat was Wim Heij. En dat was Teun Rijn.

Alle drie kerels van de KP.

Alle drie kerels van de KP.

Nou en toen de auto aan de rit. En toen vertelde Ruurd Leegstra dan ook. Jongens het is gelukkig. Het is goed gegaan. Jullie zijn vrij.

Nou en toen de auto aan de rit. En toen vertelde Ruurd Leegstra dan ook. Jongens het is gelukkig. Het is goed gegaan. Jullie zijn vrij.