Het is eigenlijk vreemd dat nu pas, 38 jaar na de bevrijding van het kamp, dit herinneringscentrum er komt.

Het is eigenlijk vreemd dat nu pas, 38 jaar na de bevrijding van het kamp, dit herinneringscentrum er komt.

Misschien komt dit doordat we ons nu pas realiseren dat de racistische gruwelen niet een incidentele, naar tijd en plaats beperkte lapsus van de historie zijn, maar iets wat in zi…

Misschien komt dit doordat we ons nu pas realiseren dat de racistische gruwelen niet een incidentele, naar tijd en plaats beperkte lapsus van de historie zijn, maar iets wat in zijn essentie altijd weer kan gebeuren. Misschien komt het doordat de oudere generatie, die er direct mee geconfronteerd is geweest, nu de verontwaardigde vragen van een jongere generatie krijgt.

Misschien is het ook te verklaren uit het feit dat onze cultuur wel een traditie heeft de gedenksteen te zetten op een plaats des doods, maar niet op een doorgangsplek.…

Misschien is het ook te verklaren uit het feit dat onze cultuur wel een traditie heeft de gedenksteen te zetten op een plaats des doods, maar niet op een doorgangsplek.

Er zijn herinneringstekens in veel plaatsen, steden en dorpen voor de Joodse burgers die weggevoerd zijn. Er zijn gedenkstenen ter plaatse van de vernietigingskampen. En in Jeruza…

Er zijn herinneringstekens in veel plaatsen, steden en dorpen voor de Joodse burgers die weggevoerd zijn. Er zijn gedenkstenen ter plaatse van de vernietigingskampen. En in Jeruzalem is er Yad Vashem voor alle Joodse slachtoffers van het nazisme. Maar het kamp Westerburg was al vrijwel afgebroken, voordat er stemmen opgingen het niet zonder meer te laten verdwijnen.

Minister Brinkman heeft bij het herinneringsteken een krans gelegd.

Minister Brinkman heeft bij het herinneringsteken een krans gelegd.

Buiten het terrein zelf, maar vlakbij de plek waar de spoorlijn uit het kamp voerde, staat nu het herinneringscentrum.

Buiten het terrein zelf, maar vlakbij de plek waar de spoorlijn uit het kamp voerde, staat nu het herinneringscentrum.

Dezelfde expositie aan het begin en aan het einde van die gruwelijke spoorlijn.

Dezelfde expositie aan het begin en aan het einde van die gruwelijke spoorlijn.

Het wil de herinnering levend houden aan ruim 100.000 schuldeloze slachtoffers van een mensonwaardig systeem.

Het wil de herinnering levend houden aan ruim 100.000 schuldeloze slachtoffers van een mensonwaardig systeem.

Aan 60.000 Joodse medeburgers die in die verschrikkelijke trein rechtstreeks naar Auschwitz werden vervoerd. Aan 45.000 mensen die in Sobibor of in een van die andere oorden van v…

Aan 60.000 Joodse medeburgers die in die verschrikkelijke trein rechtstreeks naar Auschwitz werden vervoerd. Aan 45.000 mensen die in Sobibor of in een van die andere oorden van vernietiging werden vermoord. Aan 200 Zigeuners die het slachtoffer werden van de superioriteitswaan van de nazi's.

Wij hebben de totstandkoming van dit herinneringscentrum nagestreefd ter gedachtenis van al die mannen, vrouwen en kinderen, die onschuldig, weerloos en vrijwel zonder verzet het …

Wij hebben de totstandkoming van dit herinneringscentrum nagestreefd ter gedachtenis van al die mannen, vrouwen en kinderen, die onschuldig, weerloos en vrijwel zonder verzet het slachtoffer werden van het nationaalsocialisme.

Mensen die, alsof het geen mensen waren, week in week uit de vulling waren van die bijna 100 maal terugkerende goederentrein.

Mensen die, alsof het geen mensen waren, week in week uit de vulling waren van die bijna 100 maal terugkerende goederentrein.

Die trein moest geschlossen naar Westerbork terug Keine wagen afhangen.

Die trein moest geschlossen naar Westerbork terug Keine wagen afhangen.

De trein die mensenlevens moest offeren als brandstof voor een ideologie die iederzinnig mens met afschuw vervult.

De trein die mensenlevens moest offeren als brandstof voor een ideologie die iederzinnig mens met afschuw vervult.

Dat stuk geschiedenis moet niet weggestopt, maar duidelijk gemaakt worden.

Dat stuk geschiedenis moet niet weggestopt, maar duidelijk gemaakt worden.

Begrijpen zal, denk ik, niemand het ooit. Maar wij moeten vooral jongere generaties duidelijk maken waartoe fascisme, geweld tegen weerlozen en discriminatie kunnen leiden.…

Begrijpen zal, denk ik, niemand het ooit. Maar wij moeten vooral jongere generaties duidelijk maken waartoe fascisme, geweld tegen weerlozen en discriminatie kunnen leiden.

In die zin wil het centrum ook een waarschuwing zijn. Wie lopen niet de rillingen over de rug bij het horen van berichten over herlevend fascisme, over nieuwe discriminatie, over …

In die zin wil het centrum ook een waarschuwing zijn. Wie lopen niet de rillingen over de rug bij het horen van berichten over herlevend fascisme, over nieuwe discriminatie, over nieuw zinloos geweld.

MUZIEK

MUZIEK

Gedachten als gedichten van het denkende hart van de barak.

Gedachten als gedichten van het denkende hart van de barak.

Zoals die barak daar soms 's nachts lag, onder die maan, gemaakt uit zilver en uit eeuwigheid, als een stukje speelgoed ontgleden aan Gods verstrooide hand.…

Zoals die barak daar soms 's nachts lag, onder die maan, gemaakt uit zilver en uit eeuwigheid, als een stukje speelgoed ontgleden aan Gods verstrooide hand.

En begin dan weer de eindeloze tocht door de barakken en door de modder.

En begin dan weer de eindeloze tocht door de barakken en door de modder.

Ondanks alles is dit leven mooi.

Ondanks alles is dit leven mooi.

En zinrijk.

En zinrijk.

MUZIEK Ten slotte, poststempel, 15 september 1943.

MUZIEK Ten slotte, poststempel, 15 september 1943.

Christien, lieve Christien, ik sla de Bijbel op. Op een willekeurige plek. En ik vind dit. De Heer is mijn hoog vertrek.

Christien, lieve Christien, ik sla de Bijbel op. Op een willekeurige plek. En ik vind dit. De Heer is mijn hoog vertrek.

Ik zit nu midden in een volle goederenwagon op m'n rugzak. Vader, moeder, Misha zitten enige wagens verder. Het vertrek kwam toch nog vrij onverwachts. Plotseling beveil voor ons…

Ik zit nu midden in een volle goederenwagon op m'n rugzak. Vader, moeder, Misha zitten enige wagens verder. Het vertrek kwam toch nog vrij onverwachts. Plotseling beveil voor ons, speciaal uit Den Haag. We hebben zingende dit kamp verlaten. Vader en moeder heel flink, heel rustig. Misha eveneens. We zullen drie dagen reizen. Dank voor jullie goede zorgen.

Achtergebleven vrienden van ons schrijven nog naar Amsterdam. Misschien hoor je iets. Ook van mijn laatste kampbrief.

Achtergebleven vrienden van ons schrijven nog naar Amsterdam. Misschien hoor je iets. Ook van mijn laatste kampbrief.

Tot ziens.

Tot ziens.

MUZIEK

MUZIEK

hebreeuws MUZIEK

hebreeuws MUZIEK

hebreeuws gesproken

hebreeuws gesproken

MUZIEK

MUZIEK

Het Centrum doet een beroep op onze gevoelens van medeleven en afschuw over wat hier en op het vervolg van de Weg mensen is aangedaan. En het wekt ook een machteloze woede, een on…

Het Centrum doet een beroep op onze gevoelens van medeleven en afschuw over wat hier en op het vervolg van de Weg mensen is aangedaan. En het wekt ook een machteloze woede, een onbegrip voor de terreur en het geweld dat door de andere mensen werd uitgeoefend. Maar een even belangrijk element is naar mijn mening het denken, de bezinning op wat nu voor de meeste mensen geschiedenis is geworden. Oorlog bestaat bijvoorbeeld voor mijn generatie gelukkig niet uit eigen ervaring en herinnering, maar via de media nemen we wel dagelijks de verschrikkingen ervan om ons heen waar. Zover ligt de oorlog dus toch ook weer niet weg en daarom is het goed dat we hier in Westerbork kunnen zien waaronder meer rassenwaan toe kan leiden. In het normale dagelijkse leven willen we misschien wel eens te gemakkelijk vergeten dat dit de uiterste consequentie is van het denken in soorten mensen die meer of minder waard zouden zijn dan anderen. Bezinning hier en nu mag hen die de oorlog niet meemaakten tot dankbaarheid stemmen dat zij nu in vrede mogen leven.

Maar tegelijk is het voor ons allen een waarschuwing tegen nieuwe gruwelen en tegen wat daartoe kan leiden.

Maar tegelijk is het voor ons allen een waarschuwing tegen nieuwe gruwelen en tegen wat daartoe kan leiden.

In het centrum is een speciale plek ingeruimd waar nog eens nadrukkelijk de relatie met het heden en de toekomst kan worden gelegd. U allen weet dat dat niet overbodig is. Steeds …

In het centrum is een speciale plek ingeruimd waar nog eens nadrukkelijk de relatie met het heden en de toekomst kan worden gelegd. U allen weet dat dat niet overbodig is. Steeds meer en steeds vaker wordt de samenleving geconfronteerd met vreemdelingenhaat en discriminatie op grond van huidskleur, ras, geloof of geslacht en niet vergeten van het onvoorstelbare is van groot belang. Proberen te voorkomen dat het nog eens kan gebeuren door te wijzen op vooral de verborgen sluipende discriminatie en de gevolgen daarvan. Dat zal steeds belangrijker worden.